Smog to tematem numer jeden każdej zimy i niemal w każdym miejscu, zwłaszcza że obecny jest nie tylko w miastach, ale również na wsiach. Coraz większy problem, wraz z rosnącą świadomością tego, jakie są skutki smogu, sprawiają, że podejmuje się kolejne działania na rzecz poprawy powietrza. Jednak warto na początek odpowiedzieć sobie na pytanie, co to jest smog i jak powstaje, a także dowiedzieć się co ma ogrzewanie do smogu i co można zrobić, by oddychało się lepiej.
Jak powstaje smog?
Samo słowo jest zapożyczone z języka angielskiego i stanowi zlepek dwóch wyrazów, które celnie oddają, co to jest smog – „smoke”, czyli „dym” i „fog”, czyli „mgła”. Tak rozumiany może być traktowany w naszej szerokości geograficznej jako mgła, która nie powstała w sposób naturalny, z zawieszonymi cząsteczkami pyłów i sadzy oraz z domieszką tlenku siarki, węgla i azotu. Ten tak zwany smog londyński, różni się od drugiego wyodrębnionego rodzaju, który charakterystyczny jest dla stref subtropikalnych.
Główny udział w tym, jak powstaje smog, ma działalność człowieka – i nie chodzi tu tylko o działalność przemysłową i coraz większą liczbę samochodów, bo za coraz gorszą jakość powietrza odpowiada także ogrzewanie. Smog wiąże się bowiem również z tym, że gospodarstwa domowe opalane są węglem i drewnem albo śmieciami, które absolutnie nie powinny znaleźć się w piecu. Wraz z pyłami i sadzą, z kominów wydobywają się również szkodliwe substancje sprawiające, że skutki smogu są jeszcze bardziej dotkliwe.
Smog a zdrowie
Powietrze jest nam niezbędne do życia i nie da się go niczym zastąpić, a jego niska jakość niesie poważne konsekwencje zdrowotne, przyczyniając się do rozwoju wielu schorzeń, z których część przyjmuje formę przewlekłą. Niestety nie wszystkie skutki smogu widać od razu, a część z nich może odezwać się po kilku, a nawet kilkunastu latach w postaci zmian nowotworowych lub schorzeń układów krążenia i oddechowego. Długa ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza wpływa również na:
- rozwój astmy i alergii,
- osłabienie pracy układu odpornościowego,
- pojawienie się niewydolności krążenia i zaburzeń pracy serca,
- wzrost liczy infekcji dróg oddechowych,
- osłabienie koncentracji,
- zwiększone ryzyko powikłań w ciąży,
- skrócenie długości życia i obniżenie jego jakości.
Smog a ogrzewanie – jak przeciwdziałać zanieczyszczeniom?
Choć ze względu na stopień zaawansowania przemysłu i sposób zabudowy, nie będzie dało się całkowicie wyeliminować zanieczyszczeń powietrza z otoczenia, można znacznie obniżyć ich poziom, szczególnie biorąc pod uwagę, że pomiędzy smogiem a ogrzewaniem jest ścisły związek.
Według raportu Ministerstwa Środowiska za emisję szkodliwych związków do atmosfery odpowiada przede wszystkim niska emisja, czyli emisja związana z procesem ogrzewania domów. Dzieje się tak dlatego, że niestety wciąż najczęściej wykorzystywane są stare i niedostosowane piece na paliwa stałe, które prócz ciepła, generują także ogromne ilości sadzy, pyłu i trujących substancji. Według danych ISECS, aż 40% emisji pyłu PM10 pochodzi z budynków mieszkalnych, co jest dużą przewagą nad przemysłem (16%), czy transportem (5,5%). Jednak nie tylko sposób ogrzewania wpływa na smog, ale również poziom termoizolacji budynku. Jeśli jest on niski, to dużo ciepła niepotrzebnie ucieka z pomieszczeń, a zapotrzebowanie na energię cieplną zwiększa się, co generuje nie tylko wyższe koszty, ale również przyczynia się do większego spalania i emisji szkodliwych substancji.
Aby ograniczyć udział niskiej emisji w powstawaniu smogu, warto zamienić piec węglowy na zeroemisyjne źródło ciepła, jak na przykład pompa ciepła. Starając się o dofinansowanie na ocieplenie czy kompleksową termoizolację wraz z wymianą kotła na węgiel, można nie tylko zaoszczędzić, ale również przysłużyć się naturze i samemu sobie, ograniczając ilość emitowanych zanieczyszczeń i długoterminowe skutki smogu. Jednym z programów na rzecz poprawy powietrza jest program Czyste Powietrze. W jego ramach można uzyskać nawet do kilkudziesięciu tysięcy na docieplenie oraz wymianę systemu grzewczego, co znacznie obniża nakłady dokonane na inwestycję, a jednocześnie realnie pozwoli wpłynąć na ilość produkowanego smogu.